Theorieles

Inleiding (voor de docent)
De komende twee lessen, waarvan de eerste klassikaal, gaan over hoe je naar een film kan kijken. In de eerste les komt de theorie naar voren aan de hand van verschillende films, in de tweede les moeten de leerlingen de theorie toepassen op de film ‘Finding Nemo’ uit 2003.
In ‘Finding Nemo’ zijn een aantal aspecten duidelijk te zien, namelijk;
- Het menselijker maken van de vissen
- De lichtinval onder water
- De sfeer die de landschappen en kleuren weergeven
Ieder van deze onderdelen zullen in beide lessen, in dezelfde volgorde, naar voren komen en in de handleiding besproken worden. De handleiding zit als volgt in elkaar. Allereerst theorie over het onderwerp met daarna wat de leerlingen in de eerste les vertelt dient te worden. De tweede les sluit aan op de eerste les.

Benodigdheden
Aangezien dit een klassikale les is, is er alleen een scherm nodig om de plaatjes op te laten zien. Dus een Smartboard of een beamer is nodig.
Voor de afsluiting is er een ‘zoek de verschillen’. Deze moet dus uitgedeeld worden.

Tijdsindicatie
Inleiding: 10 minuten
Kern: 30 minuten
Slot: 5 tot 10 minuten

Kern
Menselijker maken van de vissen
Theorie
Om de vissen meer menselijk te maken hebben de filmmakers een aantal dingen veranderd. Zo hebben de vissen in de film de ogen aan de voorkant van hun hoofd zitten in plaats van aan de zijkant, waar ze normaal zitten bij de meeste vissen. Aan de rest van het gezicht zijn ook een aantal zaken anders dan bij normale vissen, zo hebben ze een menselijke mond met tanden en een soort wenkbrauwen. De vissen hebben duidelijke gezichtsuitdrukkingen en je kunt aan de uitdrukking zien hoe de vis zich voelt, dit kan bij een normale vis absoluut niet. Het laatste aspect om de vis menselijker te maken zijn de ´handgebaren’. De vissen in de film gebruiken hun vinnen om gebaren mee te maken, net als mensen doen. Ze wijzen ergens heen, praten met gebaren en houden elkaar vast.

Les

In deze les wordt er gebruik gemaakt van de film ‘Bee Movie’. Deze is gekozen omdat hier ook duidelijk sprake is van het menselijker maken van niet-menselijke wezens, in dit geval bijen.

Laat het plaatje zien van een echte bij en die van de bij uit ‘Bee Movie’. Laat de leerlingen eerst goed naar de twee bijen kijken, vraag dat wat zij op kunnen noemen aan verschillen tussen de bijen. Stuur er op aan dat de komende aspecten naar voren komen;
- De ogen
- Wenkbrauwen
- Handgebaren
- Mond
- Neus
- Handen en voeten
U legt uit dat hierdoor de bijen een menselijk aspect krijgen en dat ze daardoor leuker op ons overkomen.

Vervolgens laat u een aantal plaatjes zien van andere filmfiguren waarin dit ook het geval is. Als u deze plaatjes laat zien, vertel dan ook dat de gezichtsuitdrukkingen belangrijk zijn voor het bepalen van de sfeer van een moment.

Dit is botje, uit de kleine zeemeermin. Deze vis heeft duidelijk menselijke ogen, wenkbrauwen, mond en neus. Ook zie je op dit plaatje dat hij gebruik maakt van zijn vinnen als handen.

Dit zijn een aantal muizen uit de film 'Assepoester’. Ook hier zijn duidelijk de handgebaren, ogen, wenkbrauwen en mond te zien.

Dit is Robin Hood uit de gelijknamige film. Het is een vos met duidelijk menselijke trekken (handgebaren, ogen, bijt op lip en wenkbrauwen). Door zijn gezichtsuitdrukking krijgt het fragment een bepaalde sfeer. Hij denkt duidelijk na en kijkt gekweld.

Deze dieren uit de film ‘Madagascar’ hebben ook duidelijk menselijke trekken (ogen, wenkbrauwen en monden) en laten hier duidelijk een bepaalde sfeer zien. Ze zien er geschrokken uit.

De sfeer die de landschappen en kleuren weergeven

Theorie

De kleuren in een film hebben grote invloed op de sfeer die de film overbrengt. Is alles één kleur, dan is de sfeer vaak somber. Zijn er daarentegen veel kleuren gebruikt, lijkt het al een stuk vrolijker. Dit zie je in ‘Finding Nemo’ erg goed naar voren komen. In de eerste les zal het uitgelegd worden aan de hand van stukken uit de kunstgeschiedenis en een aantal fragmenten uit andere films.

Les

Aan de hand van een aantal afbeeldingen legt u uit wat er te zien is en hoe dit bijdraagt aan de sfeer van het fragment.

In dit schilderij zijn er veel kleuren en verschillende vormen gebruikt. Hierdoor lijkt het veel drukker en roept het een prettige sfeer op. De mensen zitten over elkaar waardoor er meer diepte ontstaat.

Pieter Aertse, 1560, De aanbidding der Koningen.

In dit schilderij is voornamelijk gebruik gemaakt van één kleurtint, namelijk de bruin tinten. Hierdoor wordt er een neutrale sfeer opgeroepen, niet vrolijk en ook niet somber, het zit er een beetje tussen in.

Johannes Vermeer, 1632-1675, The Artist’s Studio.

In dit fragment uit de film ‘Surf’s Up’ is er gebruik gemaakt van verschillende kleuren in rustgevende tinten. Alles is rustig (het water, de wolken) en het straalt dan ook een rustige sfeer uit.

Surf’s Up, 2007.

Lichtinval onder water

Theorie

‘Finding Nemo’ speelt zich grotendeels onder water af. De filmmakers hebben dus andere manieren moeten bedenken om licht te verkrijgen. Ze hebben gebruik gemaakt het zonlicht dat door het wateroppervlak heen valt. Op plekken waar normaal geen licht aanwezig is, hebben ze andere manieren gevonden om licht in de duisternis te brengen, bijvoorbeeld door een diepwater vis met een lampje wat op de andere vissen schijnt.

Les

Om de lichtinval onder water toe te lichten, zal er gebruik worden gemaakt van fragmenten uit andere films, zoals de kleine zeemeermin.

In dit fragment uit de film ‘De kleine zeemeermin’ uit 1989 zie je Ariël in een soort grot, waar alleen licht van boven af valt. Je ziet duidelijk de bewegingen van het water op de grond van de zee, een soort lichtstrepen, net als in het echt. Sommige delen van de grot zijn minder goed te zien omdat die niet in het licht vallen, soms zelfs in de schaduwen.

In dit fragment uit ‘De kleine zeemeermin’ uit 1989 zie je de heks samen met Ariël boven een soort kookpot staan. Omdat dit in een grot is, is er geen natuurlijk licht aanwezig en hebben de makers gekozen om de figuren te verlichten met behulp van licht uit de kookpot. Je ziet dat het licht van onderaf komt, er zijn duidelijke schaduwen te zien op de armen van de heks.

Slot
Ter afsluiting kunt u een ‘zoek de verschillen’ puzzel uitdelen. Hierin zitten 5 verschillen, voornamelijk gericht op de besproken punten (dus de mond, wenkbrauwen en vinnen). Deze puzzel gaat over ‘Finding Nemo’, dit is om de leerlingen alvast te introduceren met het onderwerp van de volgende les.